مقدمه
یکی از اعمالی که در ماه مبارک رمضان، خیلی به آن توصیه شده، قرائت قرآن کریم است. سخن معروفی است که« هر چیزی را بهاری است و بهار قرآن ماه رمضان است». زیرا قرآن در این ماه نازل گردیده است. « شهر رمضان الذی انزل فیه القرءان »[1]
هر چند بر یک مسلمان لازم است که همیشه با قرآن کریم مانوس بوده از دستورات و آموزه های آن، در زندگی شخصی و اجتماعی خود بهره ببرد. قرآن، به عنوان پیام الهی تمام ابعاد زندگی یک مسلمان را تحت تاثیر قرار داده و همواره راهنما و راهگشای او باشد. نه ایکه صرفا به عنوان یک کتاب مقدس در خانه ها نگهداری شده فقط در مراسم های فاتحه و عزاداری ها خوانده شود، در بقیه امور زندگی از آن خبری نباشد.
خواندن قرآن، تمامش نیست بهر مردگان
قلب های مرده را باید به قرآن، زنده کرد
آنکه آیاتش تلاوت، با دل خاضع، نمود
قلب ظلمانی خود را، اختر تابنده کرد[2]
از این جهت برخی گفته است:« باید بدانیم که قرآن، فقط کتاب تلاوت و تجوید و حفظ و مسابقه و زینت سفره عقد و روی سر مسافر و وسیله سوگند و بر سر قبور خواندن و در مراسم افتتاحیه برای جمع شدن دعوت شد گان وا مثال آن نیست. گرچه این امور، نشانه حضور قرآن در صحنه زندگی مردم و احترام آنان به قرآن و مقدس شمردن آن است اما تمام این امور عبور گاه است نه توقّفگاه،»[3]
قرآن کتاب رحمت، هدایت و آئین زندگی است. برای تمام ابعاد زندگی انسان برنامه دارد« قرآن، کتاب آسمانی مسلمانان، و وا پسین راهنمای بشر، کار آمد ترین کتاب ها برای سعادت و بهروزی است که در تمام شئون زندگی انسان سخن دارد. کتاب که کرامت واقعی را به انسان عطا می کند، کتابی که در آن هیچ انحرافی نیست. قرآن، کتاب هدایت، نور، تذکر، موعظه، برهان، شفا، حکمت و علم است، جلو خداوند است که بر قلب پیامبر نازل شده است»[4]
مهجوریت قرآن
این واقعیت را باید بپذیریم که قرآن در بین ما و جامعه اسلامی مهجور است. به نظر می رسد یکی از عوامل اصلی این مهجوریت، عدم شناخت و نا آگاهی از محتوا و مضامین قرآن است. اگر قرآن را می شناختیم و می دانستیم که چه برنامه های برای سعادت و عزت ما دارد، چنین غریب و تنها نمی گذاشتیم و در بین ما چنین مهجور و متروک واقع نمی شد.
« انسان به هر اندازه به عظمت و منزلت قرآن و نقش آن در زندگی خویش جاهل باشد، به همان میزان شوق و ذوق او در اطاعت از آن کمتر خواهد شد و هر گاه او فواید و برکات این کتاب آسمانی را نداند، به یقین رغبتی درخور توجه برای پیروی از آن نشان نمیدهد. در نتیجه، بی اعتنایی به این نسخه شفا بخش الهی، هم به انزوای قرآن منجر میشود و هم انسان و جامعه از فرامین سازنده و نور هدایتش محروم خواهد شد.»[5]
اهمیت قرآن کریم
سخنی معنا داری نخواهد بود که بگوییم قرآن چه اهمیتی دارد؟ زیرا سخن گفتن در این مورد، مثل این است که در نور خورشید باشیم و سؤال کنیم که نور چیست؟ اهمیت قرآن، چنان واضح و نمایان است که با هیچ تعبیری نمی توان آن را بیان کرد. اما مشکل این است که گاهی آنچه مهم است ما فراموش می کنیم. چون ماهی در میان آب نمی داندکه آب چیست؟ آب چه اهمیتی دارد؟ از این رو ناگزیریم که در باره اهمیت قرآن کریم نکاتی را اشاره نمایم.
1. قرآن کتاب مسلمانان است
امت اسلامی یکی از بزرگترین امت ها در جهان است. اسلام به عنوان مهمترین دین، در بین ادیان کنونی است. با این امتیازات که اولا: از عصر نزول و ظهور آن تا به امروز از هرگونه تحریف به دور بوده« إِنَّا نحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَ إِنَّا لَهُ لحََفِظونَ»[6] ثانیا: آخرین دین الهی است که برای بشریت عرضه شده است. امت اسلامی با قرآن کریم شناخته می شود.
2. آخرین پیام الهی است
خداوند بزرگ برای سعادت و رستگاری انسان به وسیله پیامبرانش، پیام های زیادی را فرستاد که هر کدام به نحوی محدود به زمان خاصی بود. اما دین مقدس اسلام آخرین پیام، در عین حال کامل ترین و جامع ترین آنها است که در قالب قرآن کریم فرستاده شده چنان که پیام اسلام آخرین پیامبر خداوند است.
3. معجزه رسول گرامی اسلام است
هر یک از انبیاء و رسولان الهی، برای انجام ماموریت خود، معجزه ای داشتند که به وسیله ای آن مردم را، به سوی خداوند دعوت می کردند از عصای حضرت موسی(ع) گرفته تا زنده نمودن اموات توسط حضرت عیسی(ع)، هر کدام از پیامبران الهی متناسب با زمان خویش معجره ای داشتند که دیگران آز آن عاجر بودند. در این میان معجزه رسول گرامی اسلام (ص) قرآن کریم است که هیچ کسی قادر نبوده و نیست که مثل آن بیاورد.« قُل لَّئنِ اجْتَمَعَتِ الانس وَ الْجِنُّ عَلى أَن یَأْتُوا بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْءَانِ لا یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَ لَوْ کانَ بَعْضهُمْ لِبَعْضٍ ظهِیرا»[7] امام علی (ع) فرموده:« وان القرآن ظاهره انیق و باطنه عمیق، لا تفنی عجائبه، ولا تنقضی غرائبه، ولا تکشف الظلمات الا به»[8] قرآن دارای ظاهر زیبا و باطنی ژرف و نا پیداست ، مطالب شگفت آور آن تمام نمی شود و اسرار نهفته آن پایان نمی پذیرد و تاریکی ها بدون قرآن برطرف نخواهد شد.
4. عزت آفرین است
بعد از آنکه قرآن کریم، در قلب مبارک رسول گرامی اسلام(ص) نازل شد، سپس به وسیله آن حضرت به جامعه بشری ابلاغ گردید، به هر جای که این نور رسید، عزت آفرید. به ویژه مردم شبهه جزیرة العرب را از حضیض ذلت به اوج عزت رساند. آنان را از گم نامی به شهرت جهانی رساند.
به همین علت بود که مسلمانان صدر اسلام، آن را از جان شان گرامی داشته آیات آنرا سینه به سینه حفظ می کردند که مبادا در هیاهوی روزگار فراموش گردد.برای اعتلاء و گسترش دستورات آن، از تمام هستی خود مایه گذاشتند.
علما و دانشمندان اسلامی از عصر نزول قرآن، تا عصر حاضر، واژه واژه، آیه آیه، آن را معنی و تفسیر نمودند. و هزاران هزار، موضوع: علمی، تاریخی، حقوقی، فقهی، تربیتی.... از چشمه سار جوشان علوم و معارف قرآن، در جامعه بشری جاری گردید. و چه جان های تشنه ای سیراب نمود، و چه بدن های مرده ای حیات بخشید، آیاتش هم چون قطرات زلال باران در هر جامعه ای فرود آمد، کویر خشک و بی آب و علف را تبدیل به بوستان کرد. و بر هر جسم فرسوده ای سرا زیر می شد، آن را لبریز از شور نشاط می ساخت.
قرآن نه تنها در این دنیا، مایه عزت و سعادت انسان ها است، بلکه با عمل به آن سعادت انسان در عالم دیگر نیز تضمین می گردد و عزت دائمی و همیشگی نصیب او می شود.در واقع با نزول قرآن در جامعه بشری، طرحی نو در آویخته شد.
به قول اقبال لاهوری:
نقش قرآن چون که در عالم نشست
نقشهای پاپ و کاهن را شکست
فاش گویم آنچه در دل مضمر است
این کتابی نیست چیز دیگر است
چون که در جان رفت، جان دیگر شود
قرآن کتابی است که شب قدر به سبب نزول آن، عظمت یافت «انا انزلناه فی لیله القدر؛ وما ادراک ما لیله القدر؛ لیله القدر خیر من الف شهر»[9]؛
قرآن درظلمانی ترین زندگی بشر، درعصر جا هلیت، همچون انفجاری، آسمان سکوت را شکافت و یکباره، دریایی از رحمت و برکت و نور، برکویر زندگی جاری نمود و فریادی، از عالم قدس، طنین انداز شد که هان ای انسان، ای گمگشته ی خسران زده، لحظه ای درنگ و تدبر نما که سند نجات و رهایی از عالم ملکوت به سویت فرستاده شد![10] «الرکتاب انزلناه الیک لتخرج الناس من الظلمات الی النور بإذن ربهم الی صراط العزیز و الحمید» [11].
[1] . بقره/ 185
[2] . خدیجه رستمی زاده بهرامی، کتاب بشارت
[3] . محسن قرائتی، تفسیر قرآن کریم(آیات برگزیده) ص18
[4] . همان، ص،14
[5] .علی مؤمنی، مهجوریت قرآن
[6] . حجر/9
[7] .اسرا/88
[8] . نهج البلاغه، خطبه 108 بند 6و7
[9] .قدر، آیات:1-3
[10] .رستمی زاده بهرامی، کتاب بشارت.
[11] . ابرهیم/1
[ادامه دارد]