نگاهی به زندگی امام حسن مجتبی(ع)

در نیمه ای ماه مبارک رمضان، سال سوم هجری ، نخستین مولود مبارک و پر میمنت، در خانه حضرت علی (ع) و زهرا (س) چشم به جهان گشود.

وقتی رسول گرامی اسلام(ص) این خبر را شنید، به خانه علی(ع) و زهرا(س) رفت، نوزاد را با تمام مهربانی و خوشحالی به آغوش گرفت. به گوش راست او اذان و به گوش چپش اقامه گفت و بعد از انجام سایر سنت های اسلامی برای این نوزاد مبارک او را «حسن» نامید، چنین نامی در طوایف عرب تا به آن روز سابقه نداشت نخستین بار بود که نام «حسن» را نبی مکرم اسلام(ص) بر این نوزاد گذاشت.

پیامبر(ص) علاقه و محبت خاصی به حسن و حسین(علیهما السلام) داشت. امام حسن(ع) مدت هفت سال در دامن پرفیض رسول خدا(ص) از چشمه ‏هاى زلال نبوت بهره برد. وحى الهى فکر و اندیشه او را شکل داد و اعماق جانش را جهت‏بهره دهى به اسلام و مسلمانان آماده ساخت.

مردم بارها شاهد ابراز محبت و علاقه ای رفتاری و گفتاری پیامبر(ص) به حسن و حسین(علیهما السلام) بود. پیامبر همواره می فرمود:« حسن و حسین فرزندان من هستند» این فرموده پیامبر(ص) یک سخن عادی و معمولی نبود، بلکه اصرار و تاکید بر امامت و ولایت آنها بعد از خودش و جلو گیری از برخی تبلیغات نا روا بود.

در سیره ای عملی و رفتاری پیامبر(ص) نیز تکریم و محبت به حسن و حسین(علیهما السلام) مشاهده می شود حضور حسن وحسین(علیهما السلام) در «مباهله» و تعبیر به «ابنائنا» از طرف پیامبر(ص) گواهی دیگری بر توجه خاص آن حضرت به آن دو امام بزرگوار است.

درجای دیگر رسول خدا(ص) فرمود:« الحسن والحسین امامان قاما او قعدا»(شیخ مفید ارشاد ص 220) حسن وحسین امام هستند خواه برخیزند و خواه بنشینند ( کنایه از این که در هر حال امام و پیشوایند ).

امام حسن(ع) از لحاظ چهره و اخلاق شباهت زیادی به پیامبر(ص)داشت هر کس به چهره او نگاه می کرد صورت و سیرت پیامبر(ص) به دلش نقش می بست.

امام حسن مجتبی(ع) عابد ترین و بخشنده ترین شخص در زمان خودش بود. در طول عمرش دو بار تمام سرمایه و دارایی خود را در راه خدا بخشید و سه بار تمام اموال خود را دو قسمت نمود و یک قسمت آنرا برای خود نگهداشت و قسمت دیگرش را در راه خدا وقف کرد.

25 بار با پای پیاده به زیارت خانه خدا رفت، با مستمندان، فقیران و محرومین جامعه بسیار مهربان و متواضع بود، دعوت آنان را می پذیرفت وبا آنان غذا می خورد، آنها را نیز به خانه خود دعوت می کرد با مهربانی و عطوفت وصف ناپذیری از آنان پذیرای به عمل می آورد. علاوه بر دادن غذا در صورت نیاز به آنان لباس هم می بخشید. با وجود تواضع و مهربانی با تهی دستان و محرومین جامعه، عبادت و زهد و پارسایی؛ بسیار شجاع و دلیر بود.

سی سال در کنار پدر بزرگوارش امیر مؤمنان حضرت علی (ع) حضور داشت. و از «ولایت» دفاع کرد. از جمله در جنگ «جمل» در رکاب پدر در خط مقدم نبرد و مبارزه قرار داشت و بر قلب سپاه دشمن حمله می کرد. در جنگ «صفین» نیز نقش ممتازی در جمع آوری سپاه و.. داشت.

بعد از به شهادت رسیدن امیر مؤمنان حضرت علی(ع) ولایت و امامت مسلمین به عهده آن حضرت گذاشته شد، مردم کوفه، عراق، حجاز، مدائن، و یمن همگی، جز معاویه با او بیعت نمودند. بعد از عهده دار شدن مقام امامت ولایت بر مسلمین، چون پدر بزرگوارش امیر مؤمنان در اجرای عدالت زره ای کوتاهی نمی کرد. کسانی که در اطراف او بودند از یک طرف اجرای عدالت بر آنان بسیار سنگین بود از طرف دیگر حیله ها و فریب کاری های خائنانه ای معاویه و تبلیغات دستگاه او، روز به روز عرصه را بر امام تنگ می کرد کار به جای رسید که امام حسن مجتبی(ع) مجبور شد با معاویه پیمان صلح امضاء کند.

امام حسن (ع)در باره صلح به معاویه فرمود:« سوگند به خدا، من حکومت و خلافت را تسلیم معاویه نکردم، مگر بدان سبب که یارانى براى نبرد با او نیافتم. چنانچه همراهانى مى‏داشتم، شب و روز با وى(معاویه) جنگ مى‏کردم و (آنقدر) به نبرد علیه او ادامه مى‏دادم تا خداوند بین ما حکم کند . (علامه مجلسی بحارالانوار ج44 ص147)

امام حسن مجتبی(ع) مشاهده می کرد که اگر جنگ شروع شود، به شکست نظامیان عراق مى‏انجامد و معاویه بدین بهانه همه‏دوستان اهل بیت(ع) را خواهد کشت. از اینرو فرمود«ولولا ما اتیت لما ترک من شیعتنا علی وجه الارض احد» اگر چنین نمی کردم احدی ازشیعیان ما درروی زمین باقی نمی ماند (البحرانی، عوالم العلوم،ج31ص174).

سرانجام آن حضرت بعد از ده سال« امامت» با نقشه شوم و خائنانه ای معاویه به وسیله همسرش «جعده» دختر اشعث در سن 48 سالگی با زهر به شهادت رسید امت اسلامی از فیض او محروم گردید در اوج مظلومیت در قبرستان «بقیع» به خاک سپرده شد.