کسى از روى جهل و نا آگاهى در معامله اى ربوى مبلغى را زیادى می گیرد، حالا که بنا است زیادى را به صاحبش برگرداند، بدون اینکه پرداخت کننده زیادى را از گیرنده دریافت کند آیا ذمه اى طرفین برى می شود یا حتما زیادى را برگرداند؟

پاسخ دهنده: معظم له

در صورتیکه به ناحق مال شخص را گرفته باشد بدون پرداخت، ذمه اش برى نمی شود، مگر اینکه ذیادى را هبه و ابرا کند.

شخصى صد هزار تومان را به چهارصد هزار افغانى به شخص دیگرى می فروشد، و شخص اول دوباره چک چهارصد هزار افغانى را به صد هزار تومان و یاکمتر می خرد (این فرد اول چک صد هزار تومانى یا نود هزار تومانى را مالک است و در اختیار دارد) و شخص دوم همان چک صد هزار تومانى و یا کمتر را به پانصد و یا ششصد هزار افغانى می خرد، این نوع خرید و فروش چه حکمی دارد؟

پاسخ دهنده: معظم له

فروختن ده هزارتومان نقد مثلا به چهارصد هزارافغانى تا یک سال صحیح است، و فروختن چک چهارصد هزار افغانى به سیصد هزار افغانى نقد و یا به پنجاه هزارتومان نقد نیز صحیح است، اما به قرض صحیح نیست، یعنى اگر ثمن و مثمن هیچکدام نقد نباشد باطل است، و چک مدت دارحکم پول نقد را ندارد

در زمان آزادى خرید و فروش دلار در جمهورى اسلامی ایران، یکى از مهاجرین ده هزار دلار را به شخصى به صورت نسیه می فروشدکه مشترى بعد از یک سال قیمت دلار را باید پرداخت نماید اما مشترى در موعد مقرر قیمت را نمی پردازد و 6 ماه از موعد مقرر می گذرد، و ارزش دلار نیز در ایران بالا می رود، حال با توجه به اینکه هنگام معامله، خرید و فروش دلار آزاد بوده است، و الان آزاد نیست آیا بایع قیمت زمان خرید را از مشترى بگیرد، یا قیمت فعلى دلار یا خود دلار را؟

پاسخ دهنده: معظم له

اگر معامله با رضایت طرفین فسخ شده باشد، غیر از دلار حق ندارد چیز دیگرى را بگیرد، و اگر فسخ نکنند همان قیمت از قبل تعیین شده را استحقاق دارد، ولى مشترى از جهت تأخیر در پرداخت و تنزل قیمت تومان، موجب ضرر بایع شده است، و به عنوان مصالحه رضایت بایع را باید به دست آ ورد.

شخصى زمین مشترکى را بدون رضایت شریکش فروخته است، و شخص دوم نیز به دیگرى و او نیز به دیگرى فروخته است، آخرین مشترى سالهاست که از زمین استفاده می کند.این معاملات چه حکمی دارد؟

پاسخ دهنده: معظم له

اگر شریک اجازه نداده باشد همه آن معاملات باطل است نسبت به سهم شریک، واگر در برابر دید شریک فروخته است، و او هم از این معامله منع نکرده باشد، و فروش مورد رضایتش بوده باشد، همه معاملات انجام شده صحیح است.

مستطیع اگر پیش از موسم حج مالش را به کسى هبه کند یا از دنیا برود حجش ساقط می شود؟

پاسخ دهنده: معظم له

در سال استطاعت و قبل از موسم اگر فوت کند حج از او ساقط می شود اما حق هبه مالش را ندارد زیرا حج بر عهده اش واجب شده است.

کسى از افغانستان همراه با مادر پیرش براى زیارت کربلای معلا حرکت می کند در مسیر راه تجارت می کند و وقتى به کربلا می رسد استطاعت حج پیدا می کند و موسم حج هم فرا می رسد اما به خاطر تنهایی مادر و پیرى او نمی تواند او را تنها بگذارد و به حج برود.وقتى به افغانستان بر می گردد دیگر توان مالى ندارد که به حج برود آیا حج بر او واجب شده است؟

پاسخ دهنده: معظم له

این مسأله دو صورت دارد: 1- اگر امکان داشته است که مادرش را درکربلا یا نجف در خانه یکى از دوستان، خویشا وندان یا هموطنان بگذارد و خودش به حج برود، ترک حج واجب به خاطر مادر جایز نیست.2- اگر حج رفتن این شخص باعث فوت مادرش می شده است حج به ذمة او تعلق نگرفته است.

اگر زن مستطیع شود اما شوهر اجازه رفتن به حج ندهد، وظیفه اش چیست؟

پاسخ دهنده: معظم له

کسب اجازه شوهر لازم نیست.می تواند بدون اجازه به حج برود/

کسى که مستطیع بوده است عمدا به حج نرفته است ویا نتوانسته است برود بعد از آن که از دنیا می رود ((ماترک)) او براى حج بلدى کفایت می کند آیا حج میقاتى او را برى الذمه می کند؟

پاسخ دهنده: معظم له

حج میقالى کفایت می کند.

بعد از سر بریدن گوسفند گاهی در شکم او جنینی دیده می‌شود، آیا خوردن آن جایز است؟

پاسخ دهنده: معظم له

اگر با ذبح گوسفند، بره او مرده باشد آن بره بالتبع گوسفند حلال است و اگر زنده باشد، با ذبح حلال می شود.

من مادری دارم که او را با تمام وجود دوست دارم و تمام سعی خودم را میکنم که به او احترام بگذارم، اما ایشان جوری با من رفتار میکند که اگر من به ایشان شبیه نبودم یقین میکردم که من فرزند ایشان نیستم اما مادرم به محض این که از دستم عصبانی میشود مرا میزند و جلوی همه تحقیرم میکند، سرزنشم میکند و بر سرم داد میزند، تهمت و زخم زبان می زند، همیشه به من میگوید من ازتو بدم میاید و از تو کینه دارم من واقعا نمیدانم چه کار کنم؟ وقتی جوابشان را میدهم از خودم متنفّر میشوم و میگویم الآن خدا از من عصبانی است و اعمالم قبول نیست و وقتی هم که چیزی نمیگویم عصبی میشوم و با بقیّه بد اخلاقی میکنم، خواهش میکنم من را راهنمایی کنید که من با مادرم چه جوری رفتار کنم؟

پاسخ دهنده: معظم له

احترام مادر واجب است کار نکنیدکه مادر اذیت شود و صبر و حوصله در مقابل سایر اهل خانه هم داشته باشید.

در مواردی که والدین به فرزندان و یا معلمین به دانش آموزان عباراتی از قبیل «نفهم، بی شعور،....» را به کار می برند، آیا مرتکب معصیت می شوند؟

پاسخ دهنده: معظم له

اگر از باب نصیحت باشد حرام نیست و اگر از باب توهین و تحقیر باشد جواز ندارد.

س1: کسى براى انجام حج وصى بلدى می گیرد اما بعد ازفوت موصى، ورثه او با انجام حج بلدى مخالفت می کنند.با توجه به این که ثلث ماترک میت بیشتر از هزینة حج بلدى است اگر وصى حج میقاتى انجام دهدکفایت می کند؟

س2: با توجه به سؤال پیشین اگر وصى حج میقاتى انجام دهد، می تواند هزینه حج بلدى را از ورثه بگیرد؟

س3: با توجه به دو سؤال قبل در صورت مخالفت ورثه با انجام حج بلدى اگر وصى حج بلدى انجام دهد می تواند هزینه و اجرت حج بلدى را از ورثه بگیرد؟

پاسخ دهنده: معظم له

ج1: میت نسبت به حج برى الذمه می شود اماکسانى که بر سر راه حج بلدى مانع ایجاد کرده اند، معصیت کرده اند.

ج2: نمی تواند بگیرد.

ج3: بله، حق دارد هزینه حج بلدى را از ورثه بگیرد.

کسى درمرض موت برادرش را براى حج نایب می گیرد وشرط می کندکه در سال آینده باید به حج برود قطعه اى زمین به اومی دهدکه هزینه سفر حج کند نایب (برادرش ) تا هفت سال بعد از مرگ منوب عنه (برادرش ) زنده بود اما به حج نرفت.او هم در فرض موت پسر بزرگش را نایب می گیردکه حج براى برادرش انجام دهد پسر بزرگ او هم تا هفت سال به حج نمی رود سرانجام پسر خود منوب عنه تصمیم می گیردکه براى پدرش حج انجام دهد اما پسر عمویش (نایب دوم) چون دستى در حکومت وقت داشته است او را از راه بر می گرداند و مانع رفتن او می شود و به جاى او برادرکوچک خود را براى انجام حج یاد شده نایب می گیرد.این نایب هم بعد از پانزده سال حج را انجام می دهد.حالا سؤال این است : اولا: این حج که بعد از پانزده سال تاخیر، انجام شده است منوب عنه اصلى را برى الذمه می کند؟ ثانیا: محصول زمین که به عنوان هزینة حج به نایب داده شده بود مال ورثه منوب عنه است یا نایب؟ ثالثا: اصل زمین مال ورثه منوب عنه است یا نایب؟

پاسخ دهنده: معظم له

اولا: حج از منوب عنه ساقط شده است.ثانیا: محصول زمین مال کسى است که بذر و تخم از او بوده است اما اجره المثل زمین به میت بر می گردد.(براى میت مصرف کند) ثالثا: زمین مال منوب عنه است و تولیت آن به حاکم شرع است او می تواند هزینة حج میقاتى به نایب سوم بدهد و بقیه آن را در راه هاى نیک به نیابت از میت مصرف کند.

مادرى وصیت می کند که فرزند بزرگش برایش حج انجام دهد اما هزینة آن را همه فرزندانش پرداخت کند پسر بزرگ در افغانستان بوده است و قادر به انجام حج نبوده است او به برادرکوچکش که در ایران است سفارش می کند که حج براى مادرش انجام دهد برادرکوچک از طرف مادر حج می کند آیا مادر برى الذمه می شود؟

پاسخ دهنده: معظم له

فرزند کوچک اگر حج را به نیابت از مادرش انجام دهد، مادر برى الذمه می شود.

کسى که مستطیع بوده است وصیت می کند که فلان قطعه زمین فروخته شود و براى او نایب گرفته شود براى حج.با توجه به این که قیمت زمین هزینه حج بلدى را هم کفایت می کند آیا حج میقاتى او را برى الذمه می کند؟

پاسخ دهنده: معظم له

باید طبق وصیت عمل شود.اگر وصیت به حج بلدى کرده است، حج بلدى انجام شود.

اگر کسى درحال احتضار وصیت کند که ازثلث مالش برایش حج انجام داده شود اگرثلث مال ازهزینه حج بلدى بیشتر باشد زیادى مال، مال نایب است یا ورثه یا براى خود موصى میت مصرف شود؟

پاسخ دهنده: معظم له

اگر ثلث مال حج بلدى راکفایت می کند باید حج بلدى براى میت انجام داده شود و باقیماندة مال براى خود میت مصرف شود.

مالک در اموال زکاتى خود می تواند تصرف کند؟

پاسخ دهنده: معظم له

پیش از پرداخت زکات در همه اموال نمی تواند تصرف کند اما در مقدار زاید بر زکات تصرف اشکال ندارد.

کسى مقدار صد کیلوگندم متعلق زکات را از دیگرى می خرد آیا این معامله صحیح است، زکات آن به کردن بایع است یا مشترى؟

پاسخ دهنده: معظم له

صحت معامله نیاز به اجازه حاکم شرع دارد اگر حاکم شرع اجازه ندهد معامله نسبت به مقدار زکات باطل است.اگر حاکم شرع اجازه بدهد، مشترى قیمت مقدارزکات را باید به حاکم شرع بدهد واگر به بایع داده باشد می تواند پس بگیرد وبه حاکم شرع بدهد.

اگر به جو وگندم زکات تعلق بگیرد، مالک آن به جاى جو وگندم قیمت آن را به مستحق بدهد یا جنس دیگرى غیر ازجوگندم بدهدکفایت می کند؟

پاسخ دهنده: معظم له

اشکالى ندارد، کفایت می کند.

آیا زکات براى ساختن پل، مدرسه وکسى که مخارج سالانة خانواده اش را ندارد پرداخت می شود؟

پاسخ دهنده: معظم له

زکات کسى که فقیر است به خودش نمی رسد اما براى ساختن پل، مدرسه و فقرا مصرف می شود در شرایطى که قحطى و خشک سالى می باشد فقرا بر ساختن مدرسه و پل مقدم است.